Forensische zorg bij Lister: ‘Je moet echt maatwerk leveren’
1 september 2025
Lister begeleidt ook een kleine groep cliënten met een forensische achtergrond. Een goede samenwerking met andere betrokken organisaties is dan extra belangrijk. En het vraagt ook iets extra’s van begeleiders. Ggz-specialist Malou Sprokholt coördineert de forensische zorg bij Lister.
Malou: ‘Lister heeft ongeveer 10 bedden ter beschikking voor tbs-patiënten van de Van der Hoeven Kliniek in Utrecht die met transmuraal verlof zijn. Ze wonen bij ons als cliënt maar vallen nog wel onder verantwoordelijkheid van de kliniek. Dat kan niet zomaar. Er zijn allerlei voorwaarden waaraan ze zich moeten houden. Ze moeten bijvoorbeeld urinecontroles ondergaan om middelengebruik op te sporen. Als Lister hebben we eens in de week een contactmoment, samen met de kliniek. Daarnaast bieden we onze begeleiding, zoals ondersteuning in de huishouding.
Als alles goed gaat, wordt de rol van de kliniek steeds kleiner en stappen Lister en de Reclassering geleidelijk meer naar voren. Is de Reclassering niet langer betrokken, dan wordt iemand een reguliere Lister-cliënt. Tot die tijd hebben wij vooral een signalerende functie. Als dingen niet goed gaan, dan moeten we dat direct doorgeven aan de kliniek. Bijvoorbeeld als iemand terugvalt in middelengebruik, met de verkeerde mensen omgaat of niet komt opdagen bij een contactmoment of werkafspraak. Als de kliniek zoiets risicovol gedrag vindt, dan halen ze hun patiënt onmiddellijk terug. Daar zijn ze heel streng in. Tijdens een verlof blijft er altijd een bed in de kliniek beschikbaar.
Vooruitkijken is belangrijk
Voor ons is het belangrijk om forensische scherpte te hebben, zoals dat heet. Waar moet je op letten? Wat is risicovol gedrag? Tegelijk werken we ernaar toe dat een cliënt terugkeert in de maatschappij. Daarbij is het belangrijk dat we vooruitkijken en niet alleen kijken naar wat iemand in het verleden heeft misdaan. Het gebeurt weleens dat iemand tegen andere cliënten uit zichzelf vertelt dat hij tbs’er is, maar als Lister doen we dat niet. Ze verblijven op beschermd-wonenlocaties waar ons team op dit gebied veel kennis en ervaring heeft. Allemaal hebben ze een ernstige psychiatrische aandoening. Ze passen dus goed bij Lister.
We hebben al vele jaren een erg goede samenwerking met de Van der Hoeven Kliniek. Over en weer is het contact heel laagdrempelig. Ze zeggen altijd: je kunt ons beter te vaak bellen dan te weinig. Naast de tbs-bedden hebben we ook ongeveer 15 bedden die vallen onder toezicht van de Reclassering. Die zijn voor mensen met een psychiatrische kwetsbaarheid die minder voorwaarden hebben maar wel enige tijd beschermd moeten wonen. De regels zijn wat minder strak dan bij tbs: als iemand een keer middelen gebruikt, wordt hij niet meteen teruggeplaatst.
Tweede kans in de maatschappij
Het is een beetje zoeken met elkaar wat in zo’n situatie de beste oplossing is, en dat vind ik leuk. Je moet echt maatwerk leveren, iedere cliënt is anders. Ik vind het heel mooi om te zien dat iemand met een heel heftig verleden toch een tweede kans krijgt en terug kan keren in de maatschappij. Maar het vraagt ook iets van jezelf. Je moet bij jezelf nagaan hoe je erin staat. Kán ik zo iemand wel helpen?
Zelf ben ik betrokken bij de aanmelding, de plaatsing, de doorstroming en andere belangrijke momenten in de periode dat een forensische cliënt bij Lister verblijft. De dagelijkse begeleiding gebeurt op de locaties. Komt er een nieuwe cliënt, dan worden begeleiders goed voorbereid. De kliniek verzorgt een presentatie voor het team en schetst wat er nodig is in de begeleiding. Samen zorgen we dat de overgang van kliniek naar maatschappij minder hard is.
Tussenstap is echt nodig
De meeste cliënten willen hun gewone leven graag weer oppakken, maar velen vinden het ook spannend. Laatst had ik een cliënt die 20 jaar in de kliniek had gezeten. Dan is het best een uitdaging om met het openbaar vervoer te gaan of werk te zoeken. Daarom komt zo iemand eerst bij ons kennismaken: koffie drinken, een rondje door de buurt lopen. We hebben het dan ook over zingeving: waar haal je plezier uit? Wat is je droom? Dan gaan we kijken hoe we dat kunnen bereiken. Mensen met een psychiatrische kwetsbaarheid hebben zo’n tussenstap echt nodig. Als wij er niet zouden zijn, is de stap wellicht te groot. Mensen ondersteunen om mee te draaien in de maatschappij en zich weer mens te laten voelen, dat is wel echt een kracht van Lister.’
Tekst: Mark Traa
Beeld: Een kijkje in de Van der Hoeven Kliniek.
Dit artikel verscheen eerder in Lister Magazine. Gratis exemplaar ontvangen? Mail naar communicatie@lister.nl.
Het laatste nieuws
Het geheim van Enik
Getest en bewezen: Lister langs de wetenschappelijke meetlat
