Cliënt met kinderwens: ‘Veroordelen is de grootste valkuil’
15 juli 2025
Wat doe je als begeleider wanneer je cliënt met een psychiatrische kwetsbaarheid een kinderwens heeft? Binnen de ggz groeit de aandacht voor kwetsbare mensen die vader of moeder willen worden. Bij Lister is dat niet anders. ‘Het zijn gewoon mensen met wensen en verlangens.’
‘We bespreken van alles met onze cliënten. Hun financiën, hun dagbesteding. We zouden graag zien dat dat ook met seksualiteit gebeurt, zodat het een normaal gespreksonderwerp wordt.’ Uit eigen ervaring weet Renske van Caulil, herstelcoach bij Lister op de locatie Waalstraat, inmiddels dat een open gesprek over een kinderwens wonderen kan doen. ‘Ik hoor zó vaak terug van cliënten dat ze het fijn vinden dat het aan de orde komt.’
Renske is lid van het zogeheten kennisgebied seksualiteit dat collega’s bij Lister onder meer helpt met het bespreken van een kinderwens met hun cliënten. ‘Het is niet gek dat je dat spannend vindt. Juist daarom is het handig als je weet welke vragen je kunt stellen en welke extra hulp je kunt inschakelen.’ Net als Renske wordt ook ggz-specialist Arlette Dictus (locaties Jaap Edendreef/Overvecht BW/Daar-Na), eveneens lid van het kennisgebied, regelmatig om advies gevraagd. Als het nodig is komen ze zelf helpen om een gesprek in goede banen te leiden.
Praten is winst
Dát er voorafgaand aan een zwangerschap een gesprek plaatsvindt met een cliënt is op zich al pure winst. Renske: ‘Het gaat om de bewustwording: je bent vruchtbaar, je hebt wel of geen seks, dan kunnen daar gevolgen aan zitten. Heb je daarover nagedacht? Samen onderzoeken we hoe de situatie er met een kind uit zou komen te zien, zodat iemand daarover kan nadenken. Hoe denk je dat je leven eruit ziet als ouder? Beschermd wonen bij Lister gaat dan niet langer. Welke zorg heb je nodig als Lister die niet meer kan geven? En weet je wat het allemaal kost? Als je nu al slecht slaapt, hoe zal dat straks dan gaan?’
Cliënten ervaren het als heel prettig dat iemand de tijd neemt om een open gesprek aan te gaan, vertelt Arlette. ‘Ik vind het verrassend hoe goed mensen er zelf al over hebben nagedacht.’ Renske: ‘Denk vooral niet dat een cliënt met allerlei problemen geen behoefte zou hebben aan seks of geen kinderwens kan hebben. Het is belangrijk dat je de cliënt ziet als een volwaardig persoon die ook vader of moeder zou kunnen worden. Mijn ervaring is: als je vraagt naar een eventuele kinderwens, voelt iemand zich heel erg gezien.’
Oordelen is onverstandig
Je gezonde verstand kan natuurlijk ook zeggen dat het simpelweg geen goed idee is als een cliënt op dit moment een kind krijgt. Juist door alle problemen waarmee iemand bij Lister is gekomen. Het is in zo’n geval van groot belang om je oordeel vóór je te houden. Niet preken dus, maar praten. Arlette: ‘Je moet niet zomaar je eigen mening kenbaar maken. Dan gaat de ander zich verdedigen en ben je verder van huis.’ Renske: ‘Dan gaan ze dingen misschien niet meer met je bespreken. Veroordelen is de grootste valkuil. Je moet vooraf laten weten dat je er bent ter ondersteuning. Niet om iemand af te straffen voor een keuze. Als begeleider sta je náást de cliënt. Je ondersteunt bij iemands eigen wensen en keuzes.’’
Arlette zegt nog nooit een cliënt een kinderwens uit het hoofd te hebben gepraat. ‘Ik ga niet roepen dat iemand een onverstandige keuze maakt. Wie ben ik om iemand te ontraden een kind te nemen? Als je het gesprek aangaat denkt de ander met je mee, dat is heel belangrijk. We gaan samen kijken wat de voor- en nadelen zijn. Dat willen ze altijd wel.’ Renske: ‘Ik herinner me iemand bij wie we dachten dat een zwangerschap niet handig zou zijn. Die bewoner is toch zwanger geraakt en dat is juist een succesverhaal geworden. Ze nam de verantwoordelijkheid en voor haar betekende dat juist een persoonlijke groei. Dus zo zie je maar dat je eigen oordeel niet kloppend hoeft te zijn’.
Lister heeft meerwaarde
Als het nodig is, zijn er buiten Lister nog vele hulpverleners die iemand kunnen bijstaan. Zoals de huisarts, de GGD, Jeugdzorg, de POP-poli (Psychiatrie, Obstetrie en Pediatrie) in het ziekenhuis. Maar Lister heeft wel een meerwaarde, zegt Renske. ‘Dat zit hem in de bewustwording, zodat iemand zekerder wordt van een keuze. Maar we kunnen ook heel praktisch zijn. We kunnen bijvoorbeeld meegaan naar een gesprek bij de huisarts. Als iemand het spannend vindt om anticonceptie te regelen gaan we ook mee. Als iemand zwanger is en moet verhuizen, dan kijken we wat een goede nieuwe plek zou zijn. We staan naast iemand en kijken welke stappen er nodig zijn.’
Tekst: Mark Traa
Beeld: Unsplash
Ook Enik Recovery College, de herstelacademie van Lister, besteedt aandacht aan het thema kinderwens en psychische kwetsbaarheid. Zo is er in augustus een Tweeluik Kinderwens.
Het laatste nieuws
Vers van de pers: Lister Magazine
7 oktober Diversity Day: treed jij op tijdens het open podium?
