“Ik coach collega’s in het herkennen van eetgestoorde gedragingen”
Sacaja Tjeerdsma (34) werkt ruim vijf jaar op de Listerlocatie Paulus Potterhage. Dit is een beschermde 24/7 woonvorm die onder andere begeleiding biedt aan mensen met (vaak langdurige) eetstoornisproblematiek.
Sacaja (34) werkt ruim vijf jaar op de Listerlocatie Paulus Potterhage. Dit is een beschermde 24/7 woonvorm die onder andere begeleiding biedt aan mensen met (vaak langdurige) eetstoornisproblematiek. Sacaja is een ervaringsdeskundig begeleider en vindt het belangrijk om te onderzoeken waar de eetstoornis voor staat. Want wat maakt dat het nodig is om deze eetstoornis in te zetten? Daarnaast coacht zij haar collega’s in het (h)erkennen van eetgestoorde gedragingen en hoe deze om te zetten in ‘kiezen voor herstel’. Zij neemt haar collega´s mee in de belevingswereld van iemand met een eetstoornis en geeft ik geregeld consultaties in andere teams van Lister.
Problemen met plannen
Als basisschoolkind was Sacaja nogal ‘timide´ en bang om verlaten te worden. Ze was onrustig in haar hoofd en lijf en voelde zich anders dan andere kinderen. Na de basisschool openbaarden zich de problemen pas echt. Als expressief kind in de stad Almelo, voelde ze zich een buitenbeentje. Ze hoorde er niet bij en ging naar het speciaal onderwijs. Ze had een achterstand in rekenen en kon zich niet goed concentreren. Er werd ADHD bij haar geconstateerd. In kleinere klassen functioneerde Sacaja veel beter. Heel lang werd gedacht dat ze zwakbegaafd was en daardoor voelde Sacaja zich ook dom. Toen er een IQ-test werd gedaan, rolde er echter een IQ van 139 uit. Maar door haar ADHD had ze veel problemen met plannen en organiseren. Het reguliere schoolsysteem sloot niet bij haar aan.
Nu mag ik nooit meer terugvallen
‘Dit is niet voor mij weggelegd’
Sacaja was 17 jaar toen ze was opgenomen om aan haar eetstoornis te werken. Ze vond het fijn om destijds met gelijkgestemden in contact te zijn die al hersteld waren. Om bijvoorbeeld een ‘eetuitdaging ́ met hen te doen. Toen wist ze al: ‘dit wil ik ook ooit gaan doen. Ik wil van mijn ervaring mijn deskundigheid gaan maken!’
Toch had ze veel last van faalangst en niet-helpende gedachten als:
– ik ga dat nooit doen
– ik kan de wereld niet aan
– dit is niet voor mij weggelegd
Van haar 16e tot 24e was Sacaja veel bezig met haar herstel. Ze kreeg de ene na de andere behandeling en dat waren zowel ambulante, als opnamen bij allerlei verschillende instellingen. Ze werkte hard om van haar eetstoornis af te komen. Sacaja ging uiteindelijk wel met vrijwilligerswerk aan de slag en ze gaf gastlessen op scholen. Uiteindelijk voelde Sacaja dat opnames niet haar leven waren. Ze haalde voldoening uit het vrijwilligerswerk wat ze deed, maar ze voelde heel sterk: ik kan meer dan dit: hier zit een kracht van mij en een passie.
Over the moon met een baan
Sacaja solliciteerde op een leer-werkplek en werd meteen aangenomen. ‘Ik was over the moon! Ik had gewoon een baan. Ik vond het zo spannend. Vanaf toen mocht ik nooit meer terugvallen.’Inmiddels zijn haar overtuigingen wat milder en kan ze hier meer nuance-verschil in aanbrengen. ‘Natuurlijk mag ik wel terugvallen. Ik kan er nu zelfs open over zijn. Als ik me nu niet goed voel, meld ik me ziek en zeg ik dat ik een dag voor mezelf nodig heb. Ik hoef geen smoezen meer te verzinnen. Ik ben heel erg van de preventie. Beter meld ik me één of twee dagen ziek, dan dat ik er een half jaar af lig.’
Het team waarin Sacaja werkt, is heel attent en hecht. De ervaringsdeskundige vertelt hierover: ‘We zijn heel hecht en letten op elkaar. Ik voel de vrijheid om te vertellen hoe het met me gaat als we een rondje doen om te vragen hoe iedereen erbij zit. Zo vertellen collega´s wel eens dat ze maar drie uur hebben geslapen, of dat ze zichzelf door de dag heen moeten trekken.’
Sacaja werkt als Peersupportwerker B bij de Pauluspotterhage. ‘Als Ervaringsdeskundige B werk je veel meer overkoepelend in een team en volg je het proces van de cliënt. Als beginnend ervaringswerker (A) ben je vooral direct bezig met het cliëntcontact.
Ik wel herstelcoach worden, met als aandachtsgebied eetstoornissen
Geraakt door ervaringen
Als ervaringsdeskundige wordt Sacaja snel geraakt door cliënten met dezelfde ervaringen.
‘Zo merk ik het meteen als een cliënt met een eetstoornis niet lekker in zijn of haar vel zit. Ik zie dat aan details, aan hoe iemand bijvoorbeeld staat te koken, hoeveel olie of boter er in gaat en of de pan of de oven wordt gebruikt. Ik ga daar dan met de cliënt over in gesprek, zonder te oordelen. Trucjes heb ik altijd door.´
Sacaja zet haar eigen ervaringen met een eetstoornis in in haar werk. Ze werkt met eetstoornissenproblematiek, autisme en trauma. Ze neemt haar eigen ervaringen mee en gaat naast de cliënt staan. Ze wil hen liefdevol confronteren en gooit er af en toe een statement in. Sacaja: ‘Ik ga ook weleens even zitten met cliënten en laat het verdriet er dan even zijn. Ik heb heel lang weggerend voor het immense gat dat ik in mezelf voelde. Ik heb veel gemist aan hechting. Ik wil dat gat niet meer vullen met eten of niet eten. Jij hebt zelf altijd het antwoord in je. Ik vind het in ieder geval heel belangrijk om verder te kijken dan alleen de eetstoornis.
Ervaringskennis omzetten in professionaliteit
Net als veel andere ervaringswerkers heeft Sacaja haar ervaringskennis omgezet in professionaliteit. Ze heeft haar eigen verhaal ontleed en heeft onderzocht hoe ze dat kan inzetten. Soms deelt ze met cliënten, maar soms ook niet. Ze kijkt en luistert met haar eigen ervaring. Ideeën over de toekomst heeft Sacaja volop: ik wil herstelcoach worden met als aandachtsgebied eetstoornissen.
Lees meer over ervaringsdeskundig werken bij Lister.
