Samen weet je altijd meer en vind je betere oplossingen

Huisarts Nikki Makkes zet zich al twintig jaar in voor een goede gezondheid van de inwoners van Overvecht. Ze is een van de mensen die een bijzondere samenwerking in de wijk tussen alle organisaties in zorg en welzijn hebben opgezet. “Samen weet je altijd meer dan in je eentje, en kan je de cliënt beter verder brengen.”

“Twintig jaar geleden werd ik huisarts in Overvecht”, zegt Nikki Makkes. Ze is huisarts bij
Gezondheidscentrum Kastordreef en voorzitter van Overvecht Gezond. Daarnaast werkt ze als kaderarts GGZ voor de stedelijke eerstelijnsorganisatie Sterkz.org. “Ik merkte toen hoe slecht je als arts wordt opgeleid in breder kijken dan alleen de medische klachten. In een kwetsbare wijk zoals Overvecht hebben mensen vaker meer problemen tegelijk; een slechte gezondheid, vaak in combinatie met werkloosheid, schulden, psychische problemen, eenzaamheid of een lichte verstandelijke beperking. Allemaal problemen die niet medisch zijn, maar wel invloed hebben op hoe gezond je je voelt. Als je daar alleen maar op een medische manier naar kijkt, heb je steeds geen goed antwoord. Iemand komt bijvoorbeeld met hoofdpijn op het spreekuur. Als ik hem heb onderzocht, medisch specialisten in het ziekenhuis ook en de hoofdpijn is er nog steeds, dan is de oorzaak vaak niet medisch. Het is daarom belangrijk om samen te werken met mensen die verstand hebben van sociale en maatschappelijke zorg. Anders loop je vast in je werk, kan je niet aan een goede oplossing werken en bied je geen goede zorg.”

Elkaar vinden
“We zijn daarom als huisartsen eerst intensief gaan samenwerken met het buurtteam. Daarnaast zijn we ook een netwerk gaan bouwen met andere organisaties, van welzijnsorganisaties tot GGZ-organisaties. Want er werken in Overvecht honderden medewerkers in verschillende teams, zij moeten elkaar kunnen vinden. De proeftuin van gebiedsteams GGZ heeft daar erg bij geholpen, in die periode hebben we het netwerk vorm gegeven.” In de gebiedsteams werken Lister en Altrecht samen met sociale organisaties, huisartsen en anderen in de wijk, om mensen zoveel mogelijk in hun eigen omgeving de zorg te geven die ze nodig hebben.

Krachtige basiszorg
Huisartsen van Overvecht Gezond (waaronder Nikki) en buurtteams in Overvecht hebben een andere manier van werken ontwikkeld: ‘Krachtige basiszorg’. Door deze aanpak werken huisartsen,buurtteams en andere organisaties in zorg en welzijn samen om de bewoners te ondersteunen bij hun problemen. Samen met de cliënt gaan ze op zoek naar een passende oplossing. Krachtige basiszorg werkt zo goed, dat het niet alleen in drie Utrechtse wijken is ingevoerd, maar ook in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Haarlem.

Scharreltijd
Zo’n netwerksamenwerking is er niet vanzelf. Je moet veel op de achtergrond organiseren, zegt Nikki. “Elke organisatie heeft contactpersonen. Dit zijn medewerkers die met elkaar namens hun teams contact onderhouden. Veel mensen gaan na een tijdje ergens anders werken. We hebben afgesproken dat de managers en bestuurders er dan voor zorgen dat er een nieuwe contactpersoon komt. Want de samenwerking moet niet afhankelijk zijn van losse personen. Werken aan het netwerk is een onmisbaar onderdeel van het jaarplan van elke organisatie. Het is heel belangrijk om die basis op orde te hebben. Dat betekent ook dat medewerkers een soort scharreltijd moeten hebben om elkaar te kunnen ontmoeten, om met elkaar over cliënten te kunnen praten,samen cursussen te krijgen. We staan allemaal onder druk om veel mensen te behandelen of begeleiden. En veel medewerkers hebben het idee dat ze hun werk niet goed doen als ze niet direct met een cliënt of patiënt bezig zijn. Daardoor doen we vaak als vanzelf onze eigen dingen eerst. Maar het levert echt veel op als je elkaar leert kennen en het samen kan doen.”

Meer plezier en betere oplossingen
“Samen weet je altijd meer dan in je eentje, en kan je de cliënt beter verder brengen. Daar komt bij: als je in zo’n heftige wijk als Overvecht werkt, is dat zwaar. Je hebt elkaar nodig, anders houd je het niet vol. Deze manier van samenwerken geeft mij, mijn medewerkers en de mensen waarmee we samenwerken meer plezier en een tevredener gevoel. Je voelt je minder eenzaam en machteloos. Omdat je ervaringen deelt en bespreekt, kan je samen oplossingen bedenken.”

Soepel contact
“Het contact loopt ook soepeler door deze netwerksamenwerking. Het maakt nogal verschil of je als medewerker van Lister de dokter niet te pakken krijgt en een halfuur in de wacht staat of dat je, zoals nu, de overleglijn belt, de assistent je hartelijk begroet en je als dat kan doorverbindt met de dokter, of anders een terugbelafspraak geeft. Ikzelf vind het belangrijk dat collega’s, zoals de mensen van Lister, mijn 06-nummer hebben en dat we elkaar altijd even kunnen bellen om te overleggen over een cliënt.”

Slimmer
“Samenwerken is ook slimmer werken. Want het kost handenvol geld als ik elke keer weer die patiënt met hoofdpijn naar medisch specialisten verwijs, terwijl zij geen oplossing hebben. Door samen te werken kunnen we soms ook grotere problemen voorkomen, want mensen zitten al op de goede weg voordat ze vastlopen. We voelen ons ook allemaal verantwoordelijk. Als we bijvoorbeeld een bijeenkomst organiseren, vindt iedereen het heel normaal dat iedereen iets doet. Dat is heel fijn, want daardoor is de kans groter dat deze netwerksamenwerking blijft bestaan.”

Er gebeurt wat
“Als het goed is, merken cliënten en patiënten niets van deze hele netwerksamenwerking en zien ze ons als één organisatie. Maar er gebeurt wel wat. Ik vind het altijd mooi als een patiënt zegt: ‘Hee, dat zei Sjakie ook al’. Sjakie is dan de collega waarmee ik samenwerk voor die patiënt. Daaraan merk ik dat we dichter bij elkaar komen en daardoor meer dezelfde adviezen geven.”