Terug naar het nieuwsoverzicht

In gesprek over de ramadan

31 maart 2023

Wij vinden het belangrijk dat iedereen zich thuis kan voelen bij Lister. Daarom doen we ons best om aandacht te besteden aan diverse feest- en herdenkingsdagen. Dit jaar besteden we bij Lister extra aandacht aan de ramadan. We organiseren een iftar en er zijn speciale ramadan-kaarten verstuurd. Collega’s Hind en Joey werken allebei bij het Hostel Wittevrouwen in Utrecht. Zij namen ons mee in hoe zij deze speciale en uitdagende maand beleven, hoe er op hun locatie aandacht aan wordt gegeven en wat je zelf kan doen tijdens de ramadan.

De meeste gestelde vraag: mogen jullie tijdens het vasten dan wel water drinken

Hind is zelf moslim en vertelt: ‘Het is voor mij een maand van bezinning en tot mezelf komen zodat ik dichter bij God kan komen. Ik doe veel aan zelfreflectie, ook over wie ik ben als professional. Verder is het deze maand nog belangrijker dan anders om anderen te helpen en er voor anderen te zijn. Het gaat niet alleen om het niet eten en drinken, maar vooral om bewust stil staan en ruimte maken voor jezelf.’ Hind voegt lachend toe: ‘De meest gestelde vraag die ik krijg vind ik altijd wel grappig: Mag je dan tijdens het vasten wel water drinken? Nee, natuurlijk niet!’

Joey, zelf niet gelovig, vult aan: ‘Ik vind het een hele mooie maand, omdat er zo veel bewustzijn is. Het streven is natuurlijk dat je het hele jaar bewust leeft, maar je ziet dat het tijdens de ramadan nog meer aandacht krijgt. Er is dan veel saamhorigheid en er wordt meer naar anderen omgekeken.’

De ramadan is niet voor iedereen een makkelijke periode. Hind: ‘Voor velen is het ook een eenzame periode. Als je niet veel mensen om je heen hebt is de kans groot dat je dat mist. Wij zoeken elkaar op met de ramadan, net zoals anderen met kerst. Het is belangrijk om oog te hebben voor mensen die alleen zijn in die periode.’

Voor cliënten is het soms lastig om te besluiten wat goed is om te doen in relatie tot vasten met hun kwetsbaarheid en medicatiegebruik. ‘Met vragen kan je goed terecht bij Jellinek of Altrecht, daar werken hele kundige mensen.’ vertelt Hind. Joey vult aan: ‘Ik merk dat het voor cliënten soms makkelijker is om aan mij vragen te stellen, juist omdat ik geen moslim ben.’

Hoe bereid je je voor op de ramadan?

‘Tijdens de ramadan stel je persoonlijke doelen op. Veel mensen hebben als doel om tijdens de ramadan de Koran uit te lezen. Het kan helpen om daar een planning voor te maken. Je hebt dan een overzicht met wat je welke dag wil doen. Wij proberen ook met onze bewoners daarover in gesprek te gaan. Het lukt niet om met iedereen dit gesprek te voeren, maar we proberen het zeker wel. We zien ook wel dat bewoners hier heel veel behoefte aan hebben en dat we goed af moeten stemmen wat we in die periode voor hen kunnen betekenen.’

Voorafgaand aan de ramadan vragen veel mensen elkaar om vergiffenis, dus daar zitten mogelijkheden voor mensen die een moeizame relatie hebben met hun omgeving. Het is een zonde om ruzie te hebben. Hind zegt: ‘Allah is de meest vergevingsgezinde, dus wie ben jij om iemand niet te vergeven? Met die mindset kan je een mooie schakel zijn naar iemands netwerk. Ook kan je het netwerk vragen om te helpen bij de voorbereidingen op de iftar. Moslims weten ook dat het voorbereiden van eten zorgt voor hassanet (munten op de weegschaal).’

Het is voor moslims erg helpend als mensen met hen in gesprek gaan met de vraag: Wat is ramadan voor jou? Iedereen heeft een persoonlijke invulling van deze tijd. 

Tijdens de ramadan

Je kunt samen een iftar (de gezamenlijke maaltijd na zonsondergang) organiseren, iets dat ook elk jaar op Hostel Wittevrouwen gebeurt. Hoe je dat aanpakt? Joey geeft aan: ‘Wees niet bang om een foutje te maken, want dat je iets doet is al heel wat. Als je een iftar wil organiseren kan dat het beste in de tweede of derde week van de ramadan. Wij zoeken een datum uit die voor de collega’s die willen meedoen goed uitkomt. Het is natuurlijk handig als je een budget hebt, want lekker en uitgebreid eten hoort erbij.’ Hind: ‘Betrek islamitische collega’s en cliënten, die weten wel wat je wel en niet moet doen. Belangrijk bij de iftar is in ieder geval dat er soep is en dat er dadels en melk zijn. Bij ons staan collega’s en cliënten op de dag van de iftar de hele middag samen in de keuken om ook nog veel andere lekkere dingen te maken.’

Hoe gaat dat eigenlijk, een iftar? ‘Het is gebruikelijk om bij het breken van het vasten (als de zon ondergaat) een smeekbede op te zeggen, dan zeg je bismillah (in naam van God), dan breek je een dadel aan (die eet je in oneven getallen) en vervolgens drink je melk of eet je soep. Daarna kan je verder gaan met de rest van de maaltijd. Eigenlijk is het gebruikelijk om na het eten van de dadel het gebed te doen en daarna kom je terug voor de iftar, maar veel mensen doen ook het gebed na de iftar.’

Joey heeft vorig jaar zelf op de dag van de iftar ook gevast. ‘Ik vond het bijzonder. Ik was aan het helpen met klaarmaken van het eten en ik dacht de hele dag: ‘Ik heb zo’n honger!’ Toen we eindelijk mochten eten, nam ik drie happen soep en toen zat ik vol.’

Tips voor tijdens de ramadan

Hind en Joey geven aan dat het voor moslims erg helpend is als niet-moslims met hen in gesprek gaan met de vraag: Wat is ramadan voor jou? Iedereen heeft een persoonlijke invulling van deze tijd. Vanuit daar kan je kijken wat je zou kunnen betekenen in het ondersteunen van je cliënten en collega’s. Joey geeft aan: ‘Ik vind het vooral belangrijk om iedereen de ruimte te geven om de ramadan in te vullen zoals iemand dat zelf graag wil. Ik gun mijn collega’s dat als zij meer tijd nodig hebben voor zichzelf, dat ik een stapje harder ga lopen.’

Verder is het fijn als mensen die hun gebed willen doen dat in een schone ruimte kunnen doen. ‘Wij hebben sinds kort een mooie gebedsruimte hier. Het oude voorraadhok is helemaal schoongemaakt. We hebben een speciale bak staan met daarin benodigdheden als een kleedje en een gebedsjurk.’

Nog een tip: ‘Let tijdens de ramadan ook op over het oordelen over elkaar. Iedereen beleeft deze periode op een eigen manier, sommigen eten wel. Heb daar geen oordeel over en spreek anderen aan als ze zich daar negatief over uitlaten.’

Het is belangrijk om oog te hebben voor mensen die alleen zijn in die periode

Na de ramadan

Hind vertelt over de voorbereidingen op het afsluitende feest, Eid al Fitr. ‘In de vierde week van de ramadan gaan we ons voorbereiden. We vragen cliënten wat ze gaan doen en of ze plannen hebben met familie. We vieren het hier op locatie ook, iedereen kan meedoen, ook als je niet gevast hebt. Wij bakken koekjes en zorgen voor een feestelijk ontbijt. We maken lekkernijen uit verschillende culturen. Het is leuk om dat onderling uit te wisselen. Tijdens Eid al Fitr geven we elkaar cadeaus, net als anderen met kerst. Een kaart is ook heel mooi om te geven en baklava of chocola worden ook altijd op prijs gesteld. Het is dan ook gebruikelijk om nieuwe en schone kleren te dragen en het ochtendgebed is heel belangrijk. Je zou op je locatie kunnen kijken of je daar samen heen kunt gaan. Na het ochtendgebed is het officieel feest, dan groet en feliciteer je elkaar. Ook kan je je locatie versieren met bijvoorbeeld vlaggetjes, lichtjes en tafelkleden. Let er wel op dat in de islam afbeeldingen van mensen of dieren niet mogen, er is veel te krijgen met bijvoorbeeld afbeeldingen van de maan of van lantaarns.’

Deel via:

Het laatste nieuws

De activiteitenkalender van april staat online

De kalender met activiteiten van april staat online! Op de activiteitenpagina op Lister.nl zijn nu alle activiteiten van april te bekijken. Onderaan...

Lister ontwikkelt virtuele ontmoetingsplaats voor cliënten

Lister lanceert in het najaar een virtuele ontmoetingsplaats voor cliënten: Mijn Lister. Wat is het en wat kunnen cliënten ermee?...

Lister: houd oog voor het menselijke in de zorg

Bij alle veranderingen in de Nederlandse zorg moeten we oog blijven houden voor de ‘zachte kant’. Daarvoor pleitte Theo den...